Genesis 44:12 | 17 november 2023

Toen ik met de voorbereiding van deze challenge bezig was, kwam deze beker direct in mijn gedachten. De beker van Jozef in de zak van Benjamin! Jozef, de onderkoning, ooit door zijn broers in een put gegooid, verkocht aan handelaren, als slaaf opgewerkt naar een hoge positie en van daaruit in de gevangenis terecht gekomen. En eindelijk na een paar jaar uit de gevangenis gehaald om een droom van de Farao te verklaren. Jozef wijst in alles steeds op God die hem dingen via dromen laat zien en die voor hem zorgt. De verklaring van de droom van de farao, bezorgd Jozef de hoogste baan in heel Egypte naast de Farao – onderkoning!

De broers- die dan eindelijk naar Egypte komen tijdens een zware hongersnood om daar meel te kopen. Ze komen omdat vernomen hebben van de onderkoning die schuren had gebouwd om in deze magere jaren de mensen te voorzien van brood. Ze buigen voor hun broer die ze uiteraard niet herkennen…

En dan de onthutsing van de broers als ze beschuldigd worden van diefstal en ontdekken dat de zilveren beker van de onderkoning, in de meelzak van hun jongste broer Benjamin verborgen zit!

Het verhaal van Jozef in de notendop. Ik dacht in eerste instantie: deze beker wordt een makkie. Deze beker kennen we allemaal. Ik ga er wat meer onderzoek naar doen – er zit vast wat meer diepgang in dit verhaal. Maar – wat schetst mijn verbazing.

De beker van Jozef wordt in Genesis 44 : 5 “de beker van de voorspelling” genoemd in diverse Nederlandse vertalingen. Wat houdt dát nu in? Voorspelde Jozef de toekomst met deze beker? Dat lijkt me zó onwaarschijnlijk. Jozef had een diepe relatie met de Here God en had geen beker nodig zoals een waarzegster… Jozef tastte niet in het duister door zulke rituelen toe te passen – want het was wél een bekend fenomeen in die tijd om waarzeggerij toe te passen via een methode en een beker…

Verder onderzoekend (ik heb heel wat mensen gevraagd en internet afgestruind) leer ik dat er in de grondtekst niet letterlijk de zin “beker van de voorspelling” genoemd zoals hier, in vers 5. De Hebreeuwse vertaling heeft het in deze zin niet over een beker maar noemt de woorden “er uit drinken” en “voorspellen”. Eigenlijk zoals de Statenvertaling het weergeeft:

“Is het deze niet, waaruit mijn heer drinkt? en waarbij hij iets zekerlijk waarnemen zal? Gij hebt kwalijk gedaan, wat gij gedaan hebt.” (vers 5)

Jozef stopt niet alleen de beker in de zakken – maar ook zilverstukken.

Met deze wetenschap kunnen we ook zeggen dat Jozef zijn broers eenzelfde soort troef teruggeeft als wat hem overkomen is toen ze hém verkochten met zilverstukken én hem uit de put haalden. Een put is ook een “er uit drinken”. De beker zou de link leggen naar de put. In de zak van Benjamin. Een test voor Jozef om te bezien of zijn broers nog steeds een hekel hebben aan de zonen van Rachel… Maar het tegendeel blijkt waar. Juda werpt zich op, is bereidt zich op te offeren, zodat Benjamin wel naar huis kan om hun vader niet nogmaals zoveel verdriet te doen. Zoals eerder gebeurd is, toen hun broer door een wild beest is aangevallen. (Zo komt Jozef er ook achter wat zijn broers hun vader hebben vertelt over zijn verdwijning).

Snappen jullie dit nog? Het heeft me de afgelopen periode erg veel bezig gehouden en ik heb zelfs een boek gekocht en gelezen met de naam “De beker van Jozef”. (geschreven door dr. A.A. Leenhouts) Hieruit leerde ik vooral hoe belangrijk de beker is omdat deze gebruikt werd bij het nemen van belangrijke beslissingen. De beker diende als het ware om “het lot” te bezegelen. Ook vertelt het boek dat we het verhaal van de beker in de graanzak, kunnen zien als een “roof van profetie”. De broers hebben de dromen van hun broer niet voor profetieën aangenomen. Ze worden gearresteerd en teruggenomen… ze zullen duidelijkheid krijgen. Eigenlijk zorgen dit soort uitleggingen ervoor, dat ik nog meer vragen krijg. Het is mij allemaal nog niet helemaal duidelijk. En tegelijk vind ik dat zo heerlijk aan Bijbelstudie. Vragen, antwoorden krijgen, nieuwe vragen, opnieuw opzoek. En soms dus ook: vastlopen.

Het hele verhaal van Jozef is natuurlijk doorspekt van prachtige schaduwbeelden van Jezus. Jezus de uiteindelijke Verlosser! Jezus, verraden voor een aantal zilverstukken. Jezus, die de honger kwam stillen: Hij is het Levend Brood voor hongerige zielen. Jezus, wiens bloed de wijn is in de beker om zonden te vergeven.

Het is uiteindelijk deze zilveren beker en het zijn de zilveren geldstukken waarmee Jozef zijn broers terughaalde naar het paleis. En eindelijk uitroept: “jongens… herkennen jullie me niet? Ik ben het, Jozef!”

Daarmee kunnen we het verhaal ook trekken naar nu: ik hoop en bid dat veel hongerige zielen, net als de broers, vol verwarring en blijdschap, vol grote schrik en diep ontzag, Jezus ontdekken als de verlosser! En meer nog; ook voor het Joodse Volk dat hun eigen broer Jezus nog niet erkende als hun Messias. Op een dag zullen zij en zullen wij het allemaal zien. De schillen vallen van de ogen…

Verwerking in notitieboekje

Ik verwerkte de put én de zilveren beker. Om de link te leggen tussen deze twee, zoals de woorden “er uit drinken” de link leggen tussen de beker en de put. En een link leggen tussen “voorspelling” en “dromen over de toekomst dromen”..

Ik vind, in dat licht, de woorden van Juda, die hij spreekt in vers 16, ook wel opmerkelijk. Hij zegt niet dat de beker niet door hen gestolen is. Hij zou er ook niets mee winnen in het land van de Farao. Hij zegt: “God heeft de misdaad van uw dienaren aan het licht gebracht”. Zou hij hierbij ook gedacht hebben aan hun enorme misdaad tegen Jozef?

Om verder over na te denken, alleen, in je boekje of met een stel andere mensen:

• Wat vind ik van dit blog? Ben ik het eens met de interpretatie van ‘de betekenis in de beker in de graanzak?’
• Koop een pak chocolade zoenen (lekker toch!) (vanwege die prachtige mooie zilveren verpakking) en knip een beker uit de verpakking. Zijn er voorspellingen in je leven gedaan / zijn er profetieën over je leven uitgesproken? Heb je wel eens meegemaakt dat iemand naar je toekwam en een profetie voor je had? Hoe was dat voor je? Hoe ben je daarmee om gegaan?
• … of dromen… God spreekt tot Jozef door dromen. Ken jij dat in je leven? Of ken je dat uit verhalen van anderen om je heen?
• Ik geloof dat God nog steeds spreekt door dromen én door anderen. Bid (met elkaar) of God tot je wil spreken en dat je dat herkennen zal!

Dit lied … het spreekt me aan dat Jozef wordt neergezet als een man die zich overgeeft aan God. Hij laat de vraag “waarom” los, en geeft zich in alles, in vertrouwen, over aan God.